• صفحه اصلی
  • مرور
    • شماره جاری
    • بر اساس شماره‌های نشریه
    • بر اساس نویسندگان
    • بر اساس موضوعات
    • نمایه نویسندگان
    • نمایه کلیدواژه ها
  • اطلاعات نشریه
    • درباره نشریه
    • اهداف و چشم انداز
    • اعضای هیات تحریریه
    • همکاران دفتر نشریه
    • اصول اخلاقی انتشار مقاله
    • بانک ها و نمایه نامه ها
    • پیوندهای مفید
    • پرسش‌های متداول
    • فرایند پذیرش مقالات
    • اخبار و اعلانات
  • راهنمای نویسندگان
  • ارسال مقاله
  • داوران
  • تماس با ما
 
  • ورود به سامانه ▼
    • ورود به سامانه
    • ثبت نام در سامانه
  • English
صفحه اصلی فهرست مقالات مشخصات مقاله
  • ذخیره رکوردها
  • |
  • نسخه قابل چاپ
  • |
  • توصیه به دوستان
  • |
  • ارجاع به این مقاله ارجاع به مقاله
    RIS EndNote BibTeX APA MLA Harvard Vancouver
  • |
  • اشتراک گذاری اشتراک گذاری
    CiteULike Mendeley Facebook Google LinkedIn Twitter
ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی
arrow مقالات آماده انتشار
arrow شماره جاری
شماره‌های پیشین نشریه
دوره دوره 15 (1398)
دوره دوره 14 (1397)
دوره دوره 13 (1396)
دوره دوره 12 (1395)
شماره شماره 45
شماره شماره 44
شماره شماره 43
شماره شماره 42
دوره دوره 11 (1394)
دوره دوره 10 (1393)
دوره دوره 9 (1392)
دوره دوره 8 (1391)
دوره دوره 7 (1390)
دوره دوره 6 (1389)
دوره دوره 5 (1388)
دوره دوره 4 (1387)
دوره دوره 3 (1386)
دوره دوره 2 (1385)
دوره دوره 1 (1384)
نظری, نجمه, شاهدی, مریم. (1395). بررسی وجوه نوستالژی در شعر حافظ. ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی, 12(44), 239-265.
نجمه نظری; مریم شاهدی. "بررسی وجوه نوستالژی در شعر حافظ". ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی, 12, 44, 1395, 239-265.
نظری, نجمه, شاهدی, مریم. (1395). 'بررسی وجوه نوستالژی در شعر حافظ', ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی, 12(44), pp. 239-265.
نظری, نجمه, شاهدی, مریم. بررسی وجوه نوستالژی در شعر حافظ. ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی, 1395; 12(44): 239-265.

بررسی وجوه نوستالژی در شعر حافظ

مقاله 8، دوره 12، شماره 44، پاییز 1395، صفحه 239-265  XML اصل مقاله (274.63 K)
نوع مقاله: علمی پژوهشی
نویسندگان
نجمه نظری1؛ مریم شاهدی email 2
1استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی‏ سینای همدان
2کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی ‏سینای همدان
چکیده
نوستالژی از اصطلاحات علم روان‌شناسی و به معنای دل‏تنگی، حسرت‌زدگی، و غم غربت است که از دیرباز، در ادبیات فارسی نمود گسترده‌ای داشته و جایگاهی ویژه را در شعر غنایی به خود اختصاص داده اسـت. هدف ما در پژوهـش حاضر بررسی وجوه نوستالژی در اشعار حافظ در سـه بخش فردی، سیـاسی- اجتماعی، و عرفانی با روش توصیفی – تحلیلی است. عصر حـافـظ دوره‌ای بحـرانی در تـاریخ ایران بوده است؛ از ایـن‌رو، تأثـرات حاصـل از اوضـاع نـابهنـجار سیاسـی- اجتماعی در سروده‌های این شاعر بسیار برجسته است؛ به گونـه‌ای‌که بسیاری از مصـادیق نوستـالژی در شـعر حافــظ ریـشه در زمیـنـه‏هــای ســیاسی- اجتماعی عـصر او دارد. اندیشه‌های عرفانی خواجه در نگاه به گذشته ازلی و هبوط انسان به کره خاکی با حسرت و اندوه جدا شدن از عالم مـعنا پیوند مـی‌خورد و نگاه متفاوت حافظ به این مسأله هم شایسته بررسی است. با توجه به شخصیت فعال و مؤثر حافظ، در شعر او موارد نقض نوستالژی را نیز می‌توان مشاهده کرد؛ اندیشه‌هایی چون غم‌ستیزی و شادخواری، امیدواری به آینده، توکل به لطف خدا و رضا دادن به داده او حافظ را یاری کرده است تا در آن روزگار سیاه، اسیر سلطه غم و حسرت نشود.
کلیدواژه‌ها
نوستالژی؛ شعر حافظ؛ غم غربت؛ آرمان‌شهر؛ تحلیل متن
مراجع

آشوری، داریوش. 1390. عرفان و رندی در شعر حافظ. چ نهم. تهران: مرکز.

استراوس، کلود لوی. 1376. اسطوره و معنا. ترجمة شهرام خسروی. چ دوم. تهران: مرکز.

استعلامی، محمد. 1378. حافظ به گفته حافظ. تهران: نگاه.

اسلامی ندوشن، محمدعلی. 1388. تأمل در حافظ. تهران: یزدان.

ــــــــــــــــــــــــــ. 1374. ماجرای پایان‌ناپذیر حافظ. تهران: یزدان.

پورنامداریان، تقی. 1388. گمشده لب دریا. تهران: سخن.

تادیه، ژان ایو. 1377. نقد ادبی در سده بیستم. ترجمة محمدرحیم احمدی. تصحیح و ویرایش علی بختیاری. تهران: سوره.

حافظ شیرازی، شمس‌الدین‌محمد. 1388 دیوان. به‌سعی امیرهوشنگ ابتهاج (سایه). چ چهاردهم. تهران: کارنامه.

حجازی، بهجت‌السادات و اکبر کریمی. 1390. «گونه‌ای از نوستالژی عارفانه در مثنوی «مرداب‌ها و آب‌ها»». فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جنوب. س7. ش 22.

دشتی، علی. 1364. کارنامه: نقشی از حافظ. تهران: اساطیر.

رحیمی، رضوان. 1381. «یادمان ازلی غربت و انعکاس آن در شعر حافظ». پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد دانشگاه خوارزمی.

زرّین‌کوب، عبدالحسین. 1369. از کوچه رندان. تهران: امیرکبیر.

سه‌یر، رابرت و میشل لووی. 1383. «رمانتیسم و تفکر اجتماعی»، ترجمۀ یوسف اباذری.  رمانتیسم (مجموعه مقالات). تهران: سازمان چاپ و انتشارات.

سیدحسینی، رضا. 1366. مکتب‌های ادبی. ج1. تهران: نگاه.

شایگان‌فر، حمیدرضا. 1380. نقد ادبی. تهران: دستان.

شمیسا، سیروس. 1383. انواع ادبی. تهران: فردوس.

صادقی، کبری. 1381. «بررسی نوستالژی و غم غربت در شعر عرفانی». پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول.

عطار نیشابوری، فریدالدین محمدبن ابراهیم. 1385. منطق‌الطیر. تصحیح و تعلیقات محمد‌رضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.

کلاهچیان، فاطمه. 1386. «نوستالژی در شعر کلاسیک عرفانی (حدیقه، مخزن‌الاسرار، منطق‌الطیر و مثنوی معنوی)». پایان‌نامه مقطع دکتری دانشگاه خوارزمی.

کراپ، الکساندر و دیگران. 1376. جهان اسطوره‌شناسی. ترجمة جلال ستّاری. تهران: مرکز.

معین، محمد. 1375 حافظ شیرین‌سخن. به کوشش مهدخت معین. چ سوم. تهران: صدای معاصر.

نیکویی، علی‌رضا. 1383. «زمان و روایت در شعر حافظ»، حافظ‌پژوهی. دفتر هفتم. به کوشش جلیل سازگارنژاد. شیراز: مرکز حافظ‌شناسی.

 

 

 


 

References

Āshouri, Daryoush. (2011/1390SH). 'Erfān o rendi dar she'r-e Hāfez. 9th ed. Tehrān: Markaz.

Attār Neyshābouri, Farid-oddin Mohammad ibn Ebrāhim. (2006/1385SH). Mantegh-otteir. Edition and introduction by Mohammad Reza Shafi'i Kadkani. Tehrān: Sokhan.

Dashti, 'Ali. (1985/1384SH). Kārnāmeh: naghshi az Hāfez. Tehrān: Asātir.

Eslāmi Nodoushan, Mohammad 'Ali. (1995/1374SH). Mājerā-ye payān-nāpazir-e Hāfez. Tehrān: Yazdān.

Eslāmi Nodoushan, Mohammad 'Ali. (2009/1388SH). Ta'ammol dar Hāfez. Tehrān: Yazdān.

Este'lāmi, Mohammad. (1999/1378SH). Hāfez beh gofteh Hāfez. Tehrān: Negāh.

Hāfez Shirāzi, Shams-oddin Mohammad. (2009/1388SH). Divān. With the effort of Amir-houshang Ebtehāj (Sāyeh). 14th ed. Tehrān: Kārnāmeh. 

Hejāzi, Behjat-ossādāt and akbar Karimi. (2011/1390SH). "gouneh-i az nostālzhi-e 'ārefāneh dar masnavi (mordāb-hā o āb-hā)". Āzād University Quarterly Journal of Mytho-mystic Literature. Year 7. No. 22.

Kolāhchiyān, Fātemeh. (2007/1386SH). "nostālzhi dar she'r-e ke; āsik-e 'erfāni (hadigheh, makhzan-olasrār, mantegh-otteir and masnavi ma'navi)". Ph.D Dissertation of Khārazmi University.

Krapp, Aleksander and et.al. (1997/1376SH). Jahān-e ostoureh-shenāsi (the world of mythology). Tr. by Jalāl Sattari. Tehrān: markez.

Levi-Strauss, Claude. (1997/1376SH). Ostoureh va ma'nā (myth and meaning). Tr. by Khosravi. Tehrān: Markaz.

Sayere, Robert and et.al. (2004/1383SH). Majmou'eh maghālāt-e romāntism (Ramanticism (A collecton of articles)). Tr. by  Morād Farhād-pour and et.al. Tehrān: Arqanoun.

Mo'in, Mohammad. (1996/1375SH). Hāfez-e shirin sokhan. With the effort of Mahdokht Mo'in. 3rd ed. Tehrān: Sedā-ye Mo'āser.

Nikoui, 'Ali Rezā. (2004/1383SH). "zamān o revāyat dar she'r-e Hāfez". Hāfez-Pazhouhi. Daftar-e haftom. With the effort of Jalil Svzgār-nezhād. Shiraz: Markaz-e Hāfez-shenāsi.

Pournāmdāriyān, Taghi. (2009/1388SH). Gom-shodeh lab-e daryā. Tehrān: Sokhan.

Rahimi, Rezvān. (2002/1381SH). "yadmān-e azali-e qorbat va en'ekās-e ān dar she'r-e Hāfez". The M.A Thesis of Khārazmi University.

Sādeghi, Kobra. (2002/1381SH). "Barresi-e nostālzhi dar she'r-e 'erfāni". M.A Thesis of Dezfoul Āzād University.

Seyyed-hosseini, Rezā. (1987/1366SH). Maktab-hā-ye adabi. Vol 1. Tehrān: Negāh.

Shamisā, Sirous. (2004/1383SH). Anvā'-e adabi. Tehrān: Ferdows.

Shāyegān-far, Hamid Rezā. (2001/1380SH). Naghd-e adabi. Tehrān: Dastān.

Tadie, Jean-Yves. (1998/1377SH). Naghd-e adabi dar sadeh bistom (La critique litteraire au xxe Siecle). Tr. by M. Rahim Ahmadi. Tehrān: Soureh.

Zarrinkoub, 'Abdol-hossein. (1990/1369SH). Az Koucheh Rendān. Tehrān: Amirkabir.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 899
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 536
صفحه اصلی | واژه نامه اختصاصی | اخبار و اعلانات | اهداف و چشم انداز | نقشه سایت
ابتدای صفحه ابتدای صفحه

Journal Management System. Designed by sinaweb.