بشر اولیه با خدای خود ارتباطی نزدیک داشت و وی را از طبیعت می‌شمرد؛ بنابراین در محاکمی که عقل را در آن راهی نبود، با بینشی اساطیری، عوامل طبیعی را داوران آزمونی قرار می‌داد و این داوری را شمولی از داوری خدایان می‌دانست. در ایران باستان، به‌مثابه یکی از کهن‌ترین تمدن‌های جهان، این داوری‌ها همچون دیگر تمدن‌ها متداول بود. آن‌چنان‌که در محاکم پیچیده این سرزمین، این‌گونه داوری‌ها معمولاً به مدد قدرت تمییزبخشی آتش، فلز گداخته و آب آمیخته به گوگرد و زرنیخ صورت می‌پذیرفت. آگاهی از پیشینه این باورها در ایران باستان و بررسی دلایل به‌کارگیری عناصری چون آب، آتش و گوگرد، می‌تواند در شناخت اندیشه اقوام این سرزمین مؤثر باشد؛ لذا مقاله پیش‌رو مضامین فوق را هدف تحقیق قرار می‌دهد و می‌کوشد تا حقیقت اساطیری این آزمون‌ها را تبیین کند؛ حقیقتی که در ستایش برقراری راستی و عدالت به‌گونه‌ای سازمان‌یافته و اندیشمندانه، بروز می‌یافت تا ضمن دستیابی به آنچه می‌بایست، ارزشمندی عناصر طبیعی را نزد آنان خدشه‌دار نسازد.
)